Ảnh hưởng của thuốc PEP lên kết quả xét nghiệm HIV?

Nhiều người thắc mắc không biết ảnh hưởng của thuốc PEP lên kết quả xét nghiệm HIV như thế nào? Không làm xét nghiệm thì lo lắng, mà có kết quả âm tính thì lại bảo rằng do thuốc điều trị PEP làm sai. Thế liệu có thực là thuốc PEP làm sai lệch kết quả test nhanh HIV hay không? Đang uống thuốc PEP mà làm xét nghiệm HIV có đang tin cậy?

Thuốc PEP là gì?

Thuốc PEP là thuốc ARV được dùng với mục đích điều trị dự phòng khỏi bị lây nhiễm HIV từ người khác. Không giống như PREP, thuốc PEP chỉ được sử dụng sau khi có nguy cơ lây HIV. PEP là viết tắt của tiếng Anh Post-Exposure-Prophylaxis.

Chỉ định điều trị PEP cho những ai?

Những trường hợp sau nên được dùng thuốc PEP khẩn cấp, càng sớm càng tốt:

Quan hệ tình dục không an toàn, không dùng bao cao su với đối tượng không rõ về tình trạng nhiễm HIV. Bạn tình có thể là nam hoặc nữ. Quan hệ tình dục không an toàn ở đây bao gồm cả quan hệ đường âm đạo, dương vật – hậu môn, dương vật – miệng (oral sex), miệng – âm hộ (vét máng)…
Dùng chung kim tiêm tiêm chích, đâm kim làm đẹp, lăn kim ma cà rồng, các thủ thuật dùng chung dụng cụ có dính máu mà chưa được sát trùng đầy đủ.
Máu, dịch tiết của bệnh nhân HIV/AIDS bắn vào vết thương hở hoặc niêm mạc của người lành…

Nguyên tắc điều trị PEP?

Khi điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV, cần phải tuân thủ đầy đủ những nguyên tắc sau:

Đúng loại thuốc ARV được sử dụng trong điều trị PEP.
Tuân thủ uống đúng giờ cố định.
Kiêng bia rượu và các thuốc tương tác xấu với thuốc PEP.
Uống kịp thời PEP trong 72 giờ sau khi có nguy cơ lây nhiễm HIV.
Uống thuốc PEP trong 28 ngày.

Tại sao thuốc PEP lại có thể ngăn ngừa lây nhiễm HIV?

Tại sao PEP lại ngăn ngừa lây nhiễm HIV là vì trong thành phần của thuốc PEP có chứa các hoạt chất thuốc ARV. Những thuốc này có khả năng tiêu diệt, ức chế sự sinh sôi của virus HIV. Trong thời gian 72 giờ, virus HIV chưa kịp chui sâu vào tế bào ẩn nấp, thuốc PEP sẽ tìm và quét sạch hết. Do đó, virus HIV sẽ không thể tồn tại và làm cho người uống thuốc PEP bị nhiễm HIV nữa.

Công dụng và hiệu quả của thuốc PEP?

Công dụng của thuốc PEP chỉ là dự phòng sau khi bị phơi nhiễm HIV trong vòng 72 giờ. Do đó, nếu quá muộn sau 72 giờ mà chính xác hơn là 120 giờ thì PEP không còn công dụng gì nữa, lúc đó các bác sĩ cũng không chỉ định điều trị PEP cho bạn. Nếu bạn muốn chủ động dự phòng lây nhiễm HIV trước khi quan hệ tình dục không an toàn thì hãy dùng PREP. Đối với cộng đồng quan hệ đồng tình nam còn có giải pháp mới là PREP tình huống hay công thức 2-1-1.

Uống PEP sau bao lâu thì xét nghiệm HIV chính xác?

Với các tài liệu của Mỹ có nói test Combo Ag/Ab HIV sau 45 ngày cho kết quả có thể chính xác tới 99%.

Theo khuyến cáo của CDC Hoa Kì:

Xét nghiệm axit nucleic (NAT) thường có thể cho bạn biết liệu bạn có bị nhiễm HIV không, từ 10 đến 33 ngày sau khi bị phơi nhiễm.
Xét nghiệm kháng nguyên / kháng thể do phòng thí nghiệm thực hiện trên máu từ tĩnh mạch thường có thể phát hiện nhiễm HIV từ 18 đến 45 ngày sau khi bị phơi nhiễm. Các xét nghiệm kháng nguyên / kháng thể được thực hiện với máu từ vết chích ở ngón tay có thể mất nhiều thời gian hơn để phát hiện HIV (18 đến 90 ngày sau khi bị phơi nhiễm).
Các xét nghiệm kháng thể có thể mất từ 23 đến 90 ngày để phát hiện nhiễm HIV sau một lần phơi nhiễm. Hầu hết các xét nghiệm nhanh và tự kiểm tra là xét nghiệm kháng thể. Nói chung, các xét nghiệm kháng thể sử dụng máu từ tĩnh mạch có thể phát hiện HIV sau khi nhiễm sớm hơn so với các xét nghiệm được thực hiện bằng máu từ vết chích ngón tay hoặc bằng dịch miệng.

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam:

Tốt nhất là đợi càng lâu càng tốt, tối thiểu sau 3 tháng kể từ khi phơi nhiễm HIV hãy đi làm xét nghiệm. Và chúng ta phải làm xét nghiệm khẳng định HIV theo chiến lược 3 của Bộ Y tế. Sở dĩ phải chờ sau 3 tháng vì đó là giai đoạn cửa sổ. Trong thời gian cửa sổ này, kết quả xét nghiệm nhiễm HIV có thể âm tính giả hoặc dương tính giả.

Các xét nghiệm HIV ở giai đoạn sớm có thể phát hiện ra HIV, chứ nếu âm tính thì khó mà xác định độ tin cậy do còn phụ thuộc vào cơ địa mỗi người khác nhau.

Ảnh hưởng của thuốc PEP lên kết quả xét nghiệm HIV là gì?

Thực tế, uống thuốc PEP không hề gây sai lệch kết quả xét nghiệm HIV. Nếu dương tính là nhiễm HIV, nếu âm tính là không nhiễm HIV. Chẳng qua là nếu làm xét nghiệm HIV sớm quá, trong thời kì cửa sổ thì có thể âm tính giả. Tức là khi cơ thể chưa kịp sinh kháng thể HIV, test nhanh chưa tìm ra. Sau đó 3 tháng, khi đã hết giai đoạn cửa sổ này thì lại xuất hiện dương tính. Như vậy kết quả âm tính trước đó có sai không, có phải thuốc PEP gây ra chuyện đó.

Xin thưa, thuốc PEP chẳng ảnh hưởng gì cả. Đó là do cơ thể mỗi người có giai đoạn cửa sổ khác nhau mà thôi. Bản chất là do phản ứng miễn dịch của từng người khác nhau. Có người vài tuần, có người vài tháng, thậm chí có người đến cả năm. Chính vì vậy mà bạn thấy ở trên có đề cập đến khoảng thời gian có thể xét nghiệm HIV sau khi có hành vi nguy cơ phơi nhiễm HIV là dao động khá lớn. Chứ không phải chỉ có một mốc cụ thể.