L.S hỏi: thưa bác sĩ uống PEP có bị kháng thuốc ARV không? Ngày trước em uống thuốc ARV điều trị PEP ở viện Nhiệt đới phác đồ bậc 2, nay em lại được chỉ định bậc 1. Vậy có bị kháng thuốc ARV không, uống thuốc PEP bậc 1 lần này có hiệu quả không ạ? Cảm ơn bác sĩ nhiều ạ.
Trả lời: bạn đã từng uống PEP bậc 2, nay uống PEP bậc 1, nguy cơ kháng thuốc ARV là có thể xảy ra. Tuy nhiên, nếu chọn đúng phác đồ, loại thuốc PEP thì yên tâm hiệu quả điều trị thành công vẫn rất cao nhé.
Thuốc PEP là gì?
Trước tiên, chúng ta cần hiểu thuốc PEP là gì. Đây là một loại thuốc ARV dùng trong điều trị dự phòng lây nhiễm HIV sau khi có hành vi nguy cơ lây HIV từ người khác. Nó không giống với PREP là dùng thuốc trước khi có hành vi nguy cơ lây HIV.
PEP là viết tắt của tiếng Anh Post Exposure Prophylaxis và nó chỉ có hiệu quả khi dùng đúng thuốc trong vòng 72 giờ. Uống thuốc PEP sau 72 giờ thì lợi ích bị giảm đi rất nhiều, và sau 120 giờ thì hoàn toàn không có chỉ định sử dụng thuốc PEP nữa.
Các loại thuốc PEP?
Nói đúng ra, thuốc PEP là các thuốc ARV dùng trong điều trị PEP. Tức là, người ta sẽ phối hợp các loại thuốc ARV với nhau để uống ngay sau khi có nguy cơ nhằm ngăn ngừa lây nhiễm HIV. Do đó, thuốc PEP có rất nhiều loại. Tùy thuộc vào cách phối hợp các hoạt chất ARV mà có nhiều loại thuốc PEP khác nhau.
Trong đó, đáng chú ý phổ biến hiện nay là có 2 phác đồ điều trị PEP bậc 1 và điều trị PEP bậc 2:
- Thuốc PEP bậc 1 là: Telagara, Tocitaf, Spegra Acriptega, Avonza, Eltvir, Trustiva, EET Macleods, Viropil…
- Thuốc PEP bậc 2 là: Aluvia, Lopimune kết hợp với Tavin-em, Tenof-em, Ricovir-em…
Cập nhật 2024, các loại thuốc PEP được khuyên dùng hiện nay là Telagara, Tocitaf và Spegra.
Tại sao lại có nhiều loại thuốc PEP khác nhau?
Sở dĩ phải có nhiều loại thuốc PEP khác nhau là tùy thuộc vào nguy cơ lây HIV cao hay thấp, cơ địa người dùng PEP có dị ứng thuốc ARV hay không. Ngoài ra, có sự khác biệt không hề nhỏ giữa những phác đồ điều trị PEP chính là ở tác dụng phụ.
Có những loại thuốc PEP uống vào rất mệt, bị dị ứng, nổi ban mẩn ngứa nhưng có loại thì không. Có loại thuốc PEP uống vào mệt mỏi, nôn ói, nhưng có loại thì không như vậy…
Vậy, uống thuốc PEP bậc 2 dự phòng phơi nhiễm HIV là gì?
Đó chính là việc dùng kết hợp Aluvia hoặc Lopimune (hoạt chất Lopinavir/ritonavir) với Tenof-em, Tavin-em hoặc Ricovir-em (có 2 hoạt chất là Tenofovir + Emtricitabine).
Ưu điểm của uống thuốc PEP bậc 2:
- Phác đồ mạnh nhất, đem lại hiệu quả điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV tối ưu nhất.
- Ít tác dụng phụ, an toàn với gan thận hơn so với phác đồ TDF-3TC-EFV.
Nhược điểm của uống thuốc PEP bậc 2:
- Đắt tiền hơn so với phác đồ thuốc PEP bậc 1
- Ngày phải uống 5 viên thuốc so với PEP bậc 1 chỉ uống 1 viên/ ngày.
- Không phổ biến và khó tìm mua hơn thuốc PEP bậc 1.
Uống PEP có bị kháng thuốc ARV không?
Việc uống thuốc PEP lần nào là chỉ tính riêng cho lần đó. Nếu lần trước dùng thuốc PEP bậc 2, bây giờ dùng PEP bậc 1 cũng không sao bạn nhé. Đây cũng chính là điểm khác biệt so với điều trị ARV của người đã nhiễm HIV. Trong khi thuốc điều trị PEP và thuốc dành cho người nhiễm HIV là như nhau.
Với người đã nhiễm HIV, bắt buộc phải sử dụng phác đồ điều trị ARV theo thứ tự bậc 1 rồi mới lên bậc 2 và bậc 3. Tuy nhiên, điều trị phơi nhiễm HIV, điều trị PEP thì bạn có thể chọn bất kì phác đồ nào. Các bác sĩ thấy nguy cơ cao có thể chọn cho bạn phác đồ điều trị PEP bậc 2, vì nó mạnh.
Bây giờ bạn có nguy cơ thì lại uống thuốc PEP bậc 1 không sao cả. Tuy nhiên, phải chọn đúng loại thuốc PEP có hàng rào cao như Telagara, Tocitaf và Spegra. Chính vì có nhiều loại thuốc PEP thế hệ cũ bị kháng như Avonza, Eltvir… nên chúng không còn được dùng trong điều trị PEP nữa.
Nói tóm lại, uống PEP vẫn có thể bị kháng thuốc ARV. Cần phải lựa chọn chính xác loại thuốc đặc trị trong những trường hợp này để đạt hiệu quả bảo vệ khỏi bị nhiễm HIV cao nhất.
Mọi vấn đề về HIV, thuốc ARV, thuốc PEP cần trao đổi liên hệ Bác sĩ Thắng, call-zalo: 0988778115.
Trợ lý đơn hàng thuốc ARV: DS.Hồng Nhung 0974433519.
Xem thêm:
Uống ARV 10 năm rồi thì quan hệ có lây HIV không?
Có nên dùng Acriptega để điều trị PEP không?
Hướng dẫn sử dụng các loại thuốc PEP theo EACS?
Điều trị PEP thành công bằng phác đồ TAF/FTC/DTG?
Thuốc phòng HIV sau khi quan hệ là gì? Giá tiền và nơi mua tốt nhất?
HIV có lây qua nước bọt không vậy bác sĩ?
Thuốc phơi nhiễm HIV Tocitaf tốt không vậy bác sĩ?