Những điều cần biết về xét nghiệm CD4 sẽ được bác sĩ Thắng giải thích ngay sau đây. Từ đó, giúp bệnh nhân HIV/AIDS hiểu về giá trị và cách thực hiện nó sao cho hiệu quả nhất.
Xét nghiệm CD4 là gì?
Xét nghiệm CD4 là kỹ thuật lấy máu tĩnh mạch, sau đó cho vào máy phân tích. Sau một khoảng thời gian nhất định cho ra kết quả là số lượng tế bào CD4. Hay nói cách khác, xét nghiệm CD4 là phương pháp cho biết số lượng tế bào này trong máu người bệnh.
Giá trị bình thường của xét nghiệm CD4?
Giá trị bình thường của xét nghiệm CD4 sẽ cho ra một số kết quả bao gồm:
- Số lượng tuyệt đối CD4 của mẫu thử.
- Số lượng tương đối CD4 biểu thị bằng phần trăm
- Số lượng CD3 và CD8
- Tỷ lệ CD4/CD8.
Trong đó, người ta chú ý nhiều đến kết quả số lượng tuyệt đối CD4 và tỷ lệ CD4/CD8. Bình thường, số lượng CD4 dao động từ hơn 300 đến hơn 1000 tế bào/mm3.
Ý nghĩa của xét nghiệm CD4?
Xét nghiệm đếm số lượng tế bào CD4 có nhiều ý nghĩa hơn là chỉ để biết có bao nhiêu tế bào miễn dịch CD4 trong một đơn vị thể tích máu. Qua con số này nó nói lên nhiều điều khác như:
- Gián tiếp chẩn đoán tình trạng nhiễm HIV.
- Giai đoạn nhiễm HIV của một người là sớm hay muộn.
- Đáp ứng điều trị ARV tốt hay không.
- Nguy cơ mắc các bệnh lý nhiễm trùng cơ hội.
- Cảnh báo sớm tình trạng kháng thuốc ARV.
- Có thể tiên đoán số lượng bản sao virus HIV trong lưu hành trong máu.
- Quyết định chấm dứt hay tiếp tục một số liệu pháp điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội.
Khi nào cần làm xét nghiệm CD4?
Xét nghiệm CD4 được chỉ định cho bệnh nhân nhiễm HIV khi mới điều trị và định kỳ 6 tháng tới 1 năm trong quá trình uống thuốc ARV. Thực tế thì số lượng CD4 không chỉ thay đổi trong mỗi bệnh nhiễm HIV/AIDS. Nó còn bị giảm trong rất nhiều tình huống khác như ung thư, ghép tạng…nhưng người ta không cần phải làm xét nghiệm CD4 trong những trường hợp này.
Các phương pháp làm xét nghiệm đếm số lượng tế bào CD4?
Có nhiều phương pháp cũng như máy móc giúp làm xét nghiệm về CD4. Chẳng hạn như:
- FACSCalibur
- Hệ thống máy FACSCount
- Hệ thống Partec-CyFlow, Guava-EasyCD4…
- Máy xách tay PIMA, Presto-BD…
Kỹ thuật xét nghiệm CD4 dòng chảy tế bào?
Nguyên lý của máy xét nghiệm CD4 dòng chảy tế bào FACS Presto-BD như sau:
Sử dụng công nghệ phân tích hình ảnh nhiều màu huỳnh quang và đo quang phổ hấp thu trên kính hiển vi. Từ đó đếm được trực tiếp số lượng tuyệt đối tế bào CD4, phần trăm CD4 và hàm lượng Hemoglobin.
Cách lấy mẫu:
Nhân viên xét nghiệm sẽ dùng xilanh hút máu tĩnh mạch. Máu toàn phần đó được chống đông bằng EDTA, bảo quản ở nhiệt độ 20-25oC trong 24h.
Ưu điểm của phương pháp này là độ chính xác rất cao. Tuy nhiên, hạn chế của nó lại là chi phí đắt tiền và ít nơi thực hiện được.
Kết quả xét nghiệm CD4 có sau bao lâu kể từ khi lấy máu?
Thông thường, các máy làm xét nghiệm CD4 chỉ mất có vài tiếng là cho ra kết quả chính xác. Tuy nhiên, tùy theo nơi lấy máu có thể thực hiện được luôn hay phải chuyển đi nơi khác. Đồng thời là dựa vào số lượng mẫu nhiều thì làm sớm, mẫu ít quá phải gom mẫu. Các yếu tố nhân viên và máy móc khác nữa cũng sẽ làm thay đổi thời gian được nhân kết quả số lượng CD4.
Nhưng thông thường thì kết quả số lượng CD4 sẽ có sau vài giờ đồng hồ kể từ khi được lấy máu làm xét nghiệm. Do đó, nếu các bạn đi khám buổi sáng và làm xét nghiệm này luôn. Chỉ trong chiều hôm đó sẽ biết kết quả xét nghiệm CD4 của mình là bao nhiêu ngay thôi.
Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm CD4?
Không phải lúc nào và ở đâu làm xét nghiệm CD4 cũng cho kết quả hoàn toàn giống nhau. Có khá nhiều yếu tố làm cho chỉ số này bị thay đổi, mặc dù không bị chênh lệch quá nhiều. Có thể liệt kê các tác nhân làm biến động kết quả xét nghiệm số lượng CD4 như sau:
- Thời điểm lấy máu: sáng thường thấp, tối thì cao hơn.
- Nhiễm trùng cấp các bệnh lý khác: làm số lượng CD4 thấp thoáng qua.
- Sau chích ngừa vắc xin: CD4 tăng thoáng qua.
- Hóa trị ung thư cũng làm giảm số lượng CD4.
- Bệnh nhân mệt mỏi, stress quá nhiều.
- Mẫu máu: thời gian, cách bảo quản, vận chuyển mẫu.
- Test kit: cách bảo quản, sử dụng, vận hành, loại máy.
- Thao tác kĩ thuật của nhân viên…
Số lượng CD4 ở người bình thường là bao nhiêu?
Số lượng tế bào CD4 ở người bình thường là trên 600 đến trên 1000 tế bào/ mm3. Dẫu vậy, bác sĩ Thắng có gặp nhiều trường hợp có số lượng CD4 chỉ khoảng 300 trong thời gian dài. Họ không thể nào tăng số lượng CD4 cao hơn bằng mọi cách. Đây là những cơ địa đặc biệt nhưng không phải hiếm. Có cả những bác sĩ không bị nhiễm HIV cũng có số lượng CD4 thấp như vậy. Nhưng điều quan trọng là sức khỏe hoàn toàn bình thường. Có nghĩa rằng, cơ thể họ đã quen với số lượng tế bào CD4 chừng đó.
Bệnh nhân HIV có số lượng CD4 an toàn là bao nhiêu?
Theo phân độ của Tổ chức Y tế Thế giới, số lượng CD4 ở bệnh nhân HIV dưới 500 tế bào/mm3 là bắt đầu suy giảm. Dưới 350 là suy giảm tiến triển, dưới 200 là mức suy giảm nặng.
Theo đó, nếu bệnh nhân HIV có số lượng CD4 từ 500 trở lên, thì đây là ngưỡng an toàn rất cao. Nói cách khác thì lúc này, hệ miễn dịch của người nhiễm HIV giống với người khỏe mạnh không mắc bệnh. Còn thực tế, cho dù người nhiễm HIV có bị sụt giảm đến mức trên 350 vẫn được cho là an toàn. Với điều kiện họ phát hiện được bệnh, uống ARV kịp thời và số lượng CD4 bắt đầu hồi phục chứ không được giảm thêm nữa.
Số lượng CD4 giảm khi nào?
Tế bào CD4 là một loại tế bào miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân nhiễm trùng nói chung. Do đó có thể giảm trong bất kì tình huống nhiễm virus cấp tính nào, kể cả đó không phải là HIV. Tuy nhiên, đó chỉ là sự giảm sút thoáng qua và giảm ít. Còn với người nhiễm HIV không được điều trị, số lượng CD4 sẽ giảm từ từ nhưng liên tục và cho đến khi về bằng 0 hoặc là chết.
Ngoài ra, số lượng CD4 có thể giảm khi:
- Cơ thể mệt mỏi, kiệt sức hoặc quá căng thẳng, mất ngủ.
- Ăn uống kém, suy dinh dưỡng
- Điều trị ung thư bằng hóa chất, xạ trị.
- Bệnh nhân ghép tạng, dùng chất ức chế miễn dịch…
CD4 bao nhiêu là AIDS?
Số lượng CD4 khi bị suy giảm dưới 200 tế bào/mm3 được coi là giai đoạn AIDS. Lúc này, cơ thể người bệnh đã có hệ miễn dịch bị suy yếu nghiêm trọng. Bất kỳ loại nhiễm trùng cơ hội nào cũng có thể tấn công và khiến bệnh nhân HIV/AIDS bị tử vong.
CD4 tăng khi nào?
Số lượng CD4 giảm là điều đáng lo. Nhưng ngược lại, khi nó tăng lên, đó là tín hiệu tốt cho thấy cơ thể đang phục hồi.
Bệnh nhân nhiễm HIV có CD4 tăng khi họ đã dùng thuốc ARV một thời gian nhất định. Lúc này, virus HIV bị tiêu diệt, cơ thể sản sinh tế bào CD4 bù đắp cho lượng mất đi. Từ đó, cân bằng giữa CD4 cũ mất đi và CD4 mới sinh ra được đảo chiều. Kết quả là số lượng CD4 tăng dần.
Kết quả xét nghiệm CD4 bị sai khi nào?
Kết quả của xét nghiệm CD4 có thể bị sai do yếu tố chủ quan và khách quan:
+ Yếu tố chủ quan:
- Kĩ thuật lấy mẫu không chuẩn.
- Cơ thể bệnh nhân bị yếu mệt, căng thẳng, suy nghĩ, mất ngủ nhiều.
- Vận chuyển, bảo quản mẫu sai quy trình.
+ Yếu tố khách quan:
- Máy móc bị cũ hoặc trục trặc kĩ thuật.
Xét nghiệm CD4 được thực hiện ở đâu? Giá bao nhiêu tiền?
Xét nghiệm CD4 có thể được thực hiện tại các bệnh viện chuyên khoa hoặc Trung tâm phòng chống HIV/AIDS trực thuộc các CDC tỉnh, thành phố trong cả nước. Một số bệnh viện lớn có thể làm xét nghiệm đếm số lượng CD4 chuẩn xác là:
- Bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương, TPHCM.
- Viện Pasteur.
- Bệnh viện Medlatec.
- Khoa tham vấn hỗ trợ sức khỏe cộng đồng của các thành phố.
Giá xét nghiệm CD4 dao động trong khoảng vài trăm nghìn, tùy theo cơ sở tiến hành và thời điểm.
Bao nhiêu lâu cần làm xét nghiệm kiểm tra số lượng tế bào CD4?
Thông thường, nếu bạn có kết quả CD4 khi mới điều trị ARV thấp, sẽ cần làm kiểm tra định kỳ mỗi 3 hoặc 6 tháng. Nhưng với những ca bệnh ổn định, uống ARV lâu năm, CD4 cao thì phải 1 đến 2 năm mới cần làm một lần. Những trường hợp ít xét nghiệm kiểm tra CD4 cần phải tuân thủ uống ARV chặt chẽ và chọn loại ARV tốt nhất, ít bị kháng thuốc.
Tương quan giữa xét nghiệm CD4 và tải lượng virus HIV-RNA?
Mối tương quan giữa xét nghiệm CD4 và tải lượng virus HIV-RNA là tỷ lệ nghịch. Có nghĩa rằng, nếu số lượng CD4 thấp thì số lượng virus HIV trong máu người bệnh sẽ cao. Ngược lại, khi kiểm soát tốt tải lượng HIV-RNA ở ngưỡng âm tính, số lượng CD4 sẽ được tăng lên nhanh chóng.
Số lượng CD4 dưới 100 thì sống được bao lâu?
Số lượng CD4 dưới 100 tế bào/ mm3 thì tiên lượng bệnh nhân AIDS này chỉ sống được trong khoảng 1 đến 2 tháng. Tuy vậy, nếu được điều trị tích cực, uống ARV kịp thời và ngăn ngừa các bệnh lý nhiễm trùng cơ hội tốt, họ sẽ sống lâu hơn. Bác sĩ Thắng đã điều trị cho nhiều trường hợp giai đoạn AIDS có CD4 giảm thấp hơn 10 nhưng vẫn sống hàng chục năm.
Ăn gì để tăng số lượng CD4?
Mọi người có thể ăn uống bình thường vẫn giúp tăng CD4. Bởi điều quan trọng là phải kiểm soát và tiêu diệt tác nhân làm CD4 sụt giảm chính là virus HIV. Đương nhiên, với chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý cũng sẽ giúp bệnh nhân nhanh cải thiện CD4 hơn. Điều cần nhấn mạnh ở đây là không có loại thức ăn duy nhất nào phục vụ cho việc kích thích số lượng CD4 tăng nhanh.
Một số thực phẩm chức năng tăng CD4 là gì?
Có một số nơi quảng cáo nấm linh chi, thymomodulin, tảo xanh…giúp tăng CD4. Điều này bác sĩ Thắng không nói là sai nhưng cũng chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh tính hiệu quả tuyệt đối của chúng. Do đó, nếu một số thực phẩm chức năng CD4 bạn thấy phù hợp vẫn có thể dùng. Chỉ khuyên rằng không lạm dụng và tin vào đó quá nhiều. Nó không những làm lu mờ yếu tố chính là thuốc ARV kháng virus HIV, mà có thể khiến bệnh nhân HIV tốn nhiều tiền không cần thiết.
Nói tóm lại, xét nghiệm CD4 là rất quan trọng và cần thực hiện thường xuyên khi điều trị HIV. Nó giúp đánh giá giai đoạn bệnh và hiệu quả điều trị bằng thuốc ARV.
Mọi vấn đề về HIV, thuốc ARV, thuốc PEP cần trao đổi liên hệ Bác sĩ Thắng, call-zalo: 0988778115.
Trợ lý đơn hàng thuốc ARV: DS.Hồng Nhung 0974433519.
Xem thêm:
Chữa HIV tốt thì sống được bao lâu nữa?
Uống ARV bao lâu có thể dừng lại?
Nhiễm HIV giai đoạn đầu có chữa được không?
Chữa HIV 2024 ở đâu uy tín chất lượng nhất?