Tại sao phải uống PEP trong 72 giờ?

Tại sao phải uống PEP trong 72 giờ, muộn hơn được không? Uống PEP có hiệu quả bảo vệ khỏi bị nhiễm HIV 100% không? Thuốc PEP có những loại nào, cần tuân thủ nguyên tắc gì khi uống thuốc điều trị PEP? Cơ chế nào giúp PEP phát huy hiệu quả chống phơi nhiễm HIV khi được uống trong 72 giờ?

Thuốc PEP là gì?

Thuốc PEP là thuốc ARV được dùng với mục đích điều trị dự phòng khỏi bị lây nhiễm HIV từ người khác. Không giống như PREP, thuốc PEP chỉ được sử dụng sau khi có nguy cơ lây HIV. PEP là viết tắt của tiếng Anh Post-Exposure-Prophylaxis.

Chỉ định điều trị PEP cho những ai?

Những trường hợp sau nên được dùng thuốc PEP khẩn cấp, càng sớm càng tốt:

Quan hệ tình dục không an toàn, không dùng bao cao su với đối tượng không rõ về tình trạng nhiễm HIV. Bạn tình có thể là nam hoặc nữ. Quan hệ tình dục không an toàn ở đây bao gồm cả quan hệ đường âm đạo, dương vật – hậu môn, dương vật – miệng (oral sex), miệng – âm hộ (vét máng)…
Dùng chung kim tiêm tiêm chích, đâm kim làm đẹp, lăn kim ma cà rồng, các thủ thuật dùng chung dụng cụ có dính máu mà chưa được sát trùng đầy đủ.
Máu, dịch tiết của bệnh nhân HIV/AIDS bắn vào vết thương hở hoặc niêm mạc của người lành…

Thành phần của thuốc PEP?

Thuốc PEP gồm có ít nhất 3 hoạt chất ARV trở lên. Thuốc PEP không nhất thiết phải là thuốc ARV 3 trong 1, nó có thể là loại phối hợp nhiều viên thuốc như trong phác đồ điều trị ARV bậc 2 chẳng hạn.

Một số thành phần công thức của thuốc PEP phổ biến đang dùng là:

TDF – 3TC/FTC – EFV.
TDF – 3TC – DTG.
TDF – FTC – LPV/r.

Cụ thể các hoạt chất đó có thể là: Tenofovir 300mg, Efavirenz 600mg, Lamivudin 300mg, Lopinavir 200mg, Ritonavir 50mg, Dolutegravir 50mg, Emtricitabine 200mg…

Nguyên tắc điều trị PEP?

Khi điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV, cần phải tuân thủ đầy đủ những nguyên tắc sau:

Đúng loại thuốc ARV được sử dụng trong điều trị PEP.
Tuân thủ uống đúng giờ cố định.
Kiêng bia rượu và các thuốc tương tác xấu với thuốc PEP.
Uống kịp thời PEP trong 72 giờ sau khi có nguy cơ lây nhiễm HIV.
Uống thuốc PEP trong 28 ngày.

Tại sao phải uống PEP trong 72 giờ?

Chúng ta biết rằng, virus HIV muốn gây nhiễm lâu dài cho một người cần phải tiếp cận được tế bào CD4 và trú ẩn trong đó. Đây cũng chính là nhà máy sản xuất các thế hệ tiếp theo, những bản sao của virus HIV. Việc uống thuốc PEP kịp thời trong 72 giờ sẽ giúp không cho virus HIV đến được nhà máy cần thiết đó.

Thời gian 72 giờ là khi virus HIV còn đang trôi lơ lửng trong máu, thuốc PEP có khả năng đánh chặn tốt hơn, giúp bảo vệ cơ thể an toàn khỏi HIV tấn công.

Có chi tiết khá thú vị là tại sao thuốc tránh thai khẩn cấp cũng có hiệu quả trong 72 giờ? Sự trùng hợp ngẫu nhiên của tạo hóa.

Liều lượng và cách uống thuốc PEP tốt nhất?

Liều dùng thuốc PEP tùy theo phác đồ:

Phác đồ bậc 1: ngày uống 1 lần, một viên.
Phác đồ bậc 2: ngày uống 2 lần, mỗi lần từ 2 đến 3 viên.

Thời gian uống thuốc PEP: 28 ngày cho mọi phác đồ PEP.

Uống thuốc PEP có thể vào lúc no hoặc đói, nhưng tuyệt đối phải đúng giờ cố định.

Sự khác nhau khi uống thuốc PEP lúc đói và khi no là gì?

Về mặt dược động học, có một số khuyến cáo nói rằng Efavirenz nên được uống lúc đói để giảm nguy cơ phơi nhiễm Efavienz gây hại gan. Nhưng đối với Tenofovir lại bảo rằng uống khi no để tăng hiệu quả hấp thu và dược động học của thuốc tốt hơn. Trong khi viên thuốc ARV 3 trong 1 lại có cả 2 loại hoạt chất này kết hợp với nhau. Thế làm sao? Xin nhắc lại đây chỉ là khuyến cáo về mặt lí thuyết, hãy nghe hướng dẫn của bác sĩ giàu kinh nghiệm lâm sàng. Giờ cố định uống thuốc PEP vẫn là quan trọng nhất.

Hiệu quả của PEP đạt 100%?

Về lý thuyết, không ai dám khẳng định điều trị dự phòng phơi nhiễm HIV PEP hay PREP đạt được 100%. Tuy nhiên, về mặt thực tế, hầu như cả nghìn trường hợp điều trị PEP với bác sĩ Thắng thì chưa có ca nào bị nhiễm HIV.

Như vậy, nếu tính trong giới hạn hiểu biết của bác sĩ Thắng, điều trị PEP cả nghìn trường hợp không ca nào nhiễm HIV thì là đạt 100%. Tuy nhiên, thực tế có số ít ca nhiễm HIV/AIDS kể rằng trước đây có từng uống thuốc PEP nhưng vẫn bị nhiễm HIV. Họ không nói rõ thuốc gì, điều trị ở đâu và tuân thủ điều trị PEP ra sao. Thôi thì đã là dĩ vãng, chúng ta không đào bới nữa. Nhưng nếu đó là thật thì hiệu quả của PEP lại không được 100% nếu xét ở cỡ mẫu lớn hơn rồi.

Các loại thuốc PEP hiện nay tốt không, nên chọn loại nào?

Để đạt được hiệu quả điều trị PEP là tối ưu, coi như là gần chạm ngưỡng 100% đi, chúng ta cần phải có chiến lược điều trị PEP đúng đắn. Trước hết bác sĩ sẽ phân tích nguy cơ lây nhiễm HIV cao hay thấp. Sau đó, phân tích thời gian, đặc điểm sinh hoạt để đưa ra giờ uống thuốc PEP tốt nhất. Cuối cùng là ”cú dứt điểm thành bàn” chính là lựa chọn ra phác đồ điều trị PEP tốt nhất, phù hợp nhất với tình huống mà bạn vừa trải qua.

Có nhiều loại thuốc PEP như đã đề cập các phác đồ kể trên. Để dễ hình dung, xin đưa ra tên cụ thể thuốc ARV điều trị PEP như sau:

Thuốc Acriptega 50/300/300
Thuốc Avonza 300/300/400
Thuốc Telura 300/300/600
Thuốc Eltvir 300/300/600
Thuốc TLE M152 300/300/600
Thuốc Trustiva 300/200/600
Thuốc ARV EET Macleods 300/200/600
Thuốc Ricovir-em cộng với Aluvia
Thuốc Tavin-em cộng với Lopimune
Thuốc Tenof em cộng với Kaletra…

Vậy loại thuốc PEP nào tốt nhất?

Điều đó tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể. Thuốc PEP tốt nhất còn liên quan đến khái niệm tốt nhất của mỗi người. Có người coi thuốc PEP tốt nhất là thuốc diệt virus mạnh nhất, hiệu quả bảo vệ khỏi bị nhiễm HIV cao nhất. Nhưng lại có người cho rằng, hiệu quả diệt virus cơ bản như nhau rồi, thuốc PEP tốt nhất phải là thuốc dễ uống nhất. Người khác lại muốn thuốc PEP tốt nhất phải là rẻ nhất, bảo mật nhất. Số khác lại quan tâm, thuốc PEP tốt nhất là thuốc ít tác dụng phụ nhất. Hơn nữa tốt nhất với người lớn khác trẻ em, tốt nhất với người khỏe mạnh hoàn toàn khác với người có bệnh lý nền mạn tính như: huyết áp, tiểu đường…

Tốt hơn hết, bạn hãy trao đổi với bác sĩ Thắng về tình huống cụ thể của bạn. Lựa chọn thuốc PEP theo nguy cơ nhiễm HIV cao hay thấp, chi phí cho đợt điều trị và tác dụng phụ mà thuốc PEP có thể gây ra. Ưu tiên nhất vẫn là phác đồ PEP mạnh nhất, vì chỉ phải uống trong 28 ngày, lợi ích mang lại thì cả đời.

Quên uống thuốc PEP phải làm sao?

Khi uống thuốc PEP, nhiều người vẫn bị quên, uống PEP trễ 1 giờ, 2 giờ, thậm chí 3 giờ hoặc nhiều hơn. Với trường hợp này, nhớ ra khi nào thì uống 1 viên bù vào ngay lúc đó. Nếu còn chưa đầy 4 tiếng nữa là đến liều tiếp theo thì hãy bỏ qua liều đã quên và uống viên tiếp theo như lịch bình thường.

Quên uống thuốc PEP có làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV?

Điều này có thể có, mặc dù chưa có báo cáo chính thức. Tuy nhiên, các bạn cũng đừng quá lo lắng, vì hầu như chưa ai điều trị PEP theo phác đồ chuẩn của bác sĩ Thắng mà bị nhiễm HIV cả.

Thuốc PEP giá bao nhiêu?

Tùy theo loại phác đồ dùng làm thuốc điều trị PEP, sẽ có giá chênh lệch nhau từ vài trăm nghìn đồng đến cả vài triệu. Những trường hợp nguy cơ thấp có thể chọn thuốc PEP rẻ thôi. Nhưng trường hợp nguy cơ cao thì khuyên bạn đừng nên tiếc tiền để chọn phác đồ mạnh nhất.

Thuốc PEP mua ở đâu TPHCM tốt nhất?

Mọi trường hợp có nguy cơ lây nhiễm HIV, cần điều trị dự phòng PEP ở TPHCM hãy khẩn trương liên hệ bác sĩ Thắng 0988.778.115 để được điều trị PEP tốt nhất, hiệu quả nhất. Cam kết điều trị mang lại hiệu quả tối ưu với những loại thuốc tốt nhất, giá rẻ nhất.