Phác đồ điều trị ARV bậc 2 và bậc 3

Phác đồ điều trị ARV bậc 2 và bậc 3 là công thức phối hợp thuốc ARV dùng cho bệnh nhân HIV thất bại với bậc thấp hơn. Trong đó, người ta điều chỉnh thành phần hoạt chất antiretroviral để tăng hiệu quả diệt virus HIV.

Phác đồ điều trị ARV bậc 2 là gì?

Là sự kết hợp các thuốc ARV dùng cho bệnh nhân HIV không còn đáp ứng với phác đồ ARV bậc 1. Tức là, trước đó người nhiễm HIV phải được điều trị ARV bằng bậc 1 rồi. Sau ít nhất 1 năm trở lên, phác đồ bậc 1 không diệt được virus HIV, tải lượng HIV-RNA vẫn trên 1000 bản sao/ml.

Công thức thường dùng của ARV bậc 2 là: TDF/AZT + 3TC/FTC + DTG hoặc LPV/r.

Phác đồ điều trị ARV bậc 3 là gì?

Là sự kết hợp các thuốc ARV dùng cho bệnh nhân HIV bị thất bại điều trị ARV bậc 2. Điều đó có nghĩa người bệnh này phải bị thất bại với cả bậc 1 và bậc 2. Tức là đã nâng bậc điều trị ARV 1 lần rồi mà tải lượng virus HIV vẫn cao.

Công thức của phác đồ ARV bậc 3 thường là: TDF/AZT + 3TC/FTC + DTG + DRV/r hoặc LPV/r.

Tại sao phải có phác đồ điều trị ARV bậc 2 và bậc 3?

Sau thời gian nhiều năm dùng thuốc kháng virus HIV bậc 1, nhiều bệnh nhân bị kháng thuốc. Tức là, vẫn tuân thủ uống ARV đều, nhưng tải lượng HIV-RNA vẫn tăng. Số lượng CD4 giảm dần, tình trạng lâm sàng của người bệnh xấu hơn. Lúc đó, virus HIV đã lờn với thuốc ARV, hay còn gọi là thất bại điều trị ARV.

*Chỉ dùng phác đồ ARV bậc 2 và 3 khi đã thất bại bậc thấp hơn.*

Buộc lòng, các bác sĩ sẽ phải thay đổi cách phối hợp thuốc kháng virus. Sự thay đổi đó tạo ra phác đồ điều trị ARV bậc 2 và bậc 3. Mục đích là để tăng độ nhạy cảm, đáp ứng của HIV với thuốc ARV. Từ đó, ARV vẫn tiếp tục ức chế HIV, không cho chúng sao chép.

Bệnh nhân mới chữa HIV luôn được khởi động bằng phác đồ ARV bậc 1. Bởi lẽ, cách phối hợp trong công thức ARV bậc 2 và 3 là ”để dành”, khi bậc 1 không có hiệu quả nữa mới lôi ra dùng. Nếu chúng ta không tuân thủ đi từ bậc thấp lên cao, về sau bị kháng hết các thuốc thì lấy gì ra mà điều trị cho bệnh nhân. Cách nay gần 20 năm, nhiều bệnh nhân HIV bị kháng bậc 1 nhưng không có thuốc ARV bậc 2 ở Việt Nam. Họ phải tự sang Thái Lan mua về để điều trị tiếp. Hiện nay ở Việt Nam đã đủ nhiều loại thuốc ARV bậc cao. Nhưng cũng không nên dùng tùy tiện, chỉ sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Số lượng bệnh nhân HIV phải điều trị ARV phác đồ bậc 2 và 3?

Thực tế số lượng bệnh nhân HIV ở Việt Nam đang dùng phác đồ 2 hoặc 3 là rất thấp. So với số lượng đông đảo người nhiễm HIV đang điều trị ARV bậc 1. Con số này chỉ chưa tới 5% trên tổng số bệnh nhân HIV đang uống ARV của cả nước. Điều này cho thấy, vấn đề khan hiếm thuốc bậc 2 và bậc 3 rất có thể xảy ra.

Nguyên nhân khiến người nhiễm HIV phải sử dụng phác đồ ARV bậc 2 và 3?

Căn nguyên sâu xa khiến người bệnh HIV/AIDS phải chuyển sang phác đồ ARV bậc 2 và 3 như đã nêu. Đó chính là tình trạng thất bại điều trị ARV bậc thấp hơn. Mà gốc rễ là do tình trạng kháng thuốc ARV. Tức là virus HIV xuất hiện những chủng đột biến gien có khả năng chống lại thuốc ARV. Yếu tố khách quan này có thể do virus tự biến đổi hoặc bị nhiễm chủng HIV kháng thuốc từ ban đầu.

*Quên uống thuốc ARV khiến nhiều bệnh nhân HIV bị thất bại điều trị.*

Dẫu vậy, lý do chủ quan lại xuất phát từ bệnh nhân là chính bởi:

Thường xuyên quên uống thuốc, uống trễ giờ.
Thấy sức khỏe ổn là nghĩ không sao, tự dừng điều trị ARV.
Không kiêng rượu bia, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
Uống ARV rồi, nhưng không vẫn quan hệ tình dục không an toàn.
Thức quá khuya, căng thẳng, stress dẫn đến kiệt sức.
Thay đổi thuốc ARV lung tung, không theo chỉ định của bác sĩ…

Nói tóm lại, phác đồ điều trị ARV bậc 2 và bậc 3 là để dự phòng cho bệnh nhân HIV bị thất bại bậc thấp hơn. Đó là sự điều chỉnh cách phối hợp hoạt chất antiretroviral trong phác đồ ARV bậc 1. Mục đích là tăng đáp ứng, kìm hãm không cho HIV sao chép.

Mọi vấn đề về HIV, thuốc ARV, thuốc PEP cần trao đổi liên hệ Bác sĩ Thắng, call-zalo: 0988778115.

Trợ lý đơn hàng thuốc ARV: DS.Hồng Nhung 0974433519.